W ostatnich latach o agresji smyczowej mówi się coraz więcej. Termin ten stał się bardzo popularny wśród behawiorystów. Problem ten dotyczy zwłaszcza psów w miastach, mieszkających na ciasnych osiedlach, na których mieszka dużo czworonogów. Czym dokładnie jest agresja smyczowa, co robić, by ją wyeliminować oraz jak zapobiegać wystąpieniu tego problemu?
Czym jest agresja smyczowa u psa?
Agresja smyczowa, znana również pod nazwą reaktywność smyczowa to sytuacja, w której pies wykazuje zachowania reaktywne podczas spacerów na smyczy, jednocześnie całkowicie rezygnując z tej strategii, gdy jest luzem. Najczęściej dotyczy to reakcji na drugiego psa, jednak zachowania reaktywne mogą być związane również z innymi bodźcami.
Niestety, pojęcie to jest zwykle mało precyzyjne, ponieważ za agresją smyczową przeważnie kryją się inne problemy, które powodują takie, a nie inne zachowanie. Dopiero wyeliminowanie pierwotnej przyczyny pomoże tak naprawdę rozwiązać problem reaktywności smyczowej.
Jak objawia się agresja smyczowa? Najczęściej jest to nadmierna ekscytacja połączona ze szczekaniem, wokalizacją, skakaniem i ciągnięciem. Można jednak zaobserwować mniej intensywne reakcje na pojawiający się bodziec, które również będą objawem reaktywności smyczowej, jak np. stanięcie w miejscu, wpatrywanie się w drugiego psa czy napięcie mięśni.
Dlaczego pies jest reaktywny na smyczy?
Skąd bierze się cały ten problem? Co sprawia, że pies bez smyczy jest rozluźniony, a na uwięzi reaguje agresją? Odpowiedź jest stosunkowo prosta. Większość psów z natury stara się unikać konfliktów. Mając pełną możliwość panowania nad sytuacją najczęściej wybiorą strategię, która pozwoli im uniknąć kontaktu z drugim psem lub innym stresującym bodźcem. Oddali się, odejdzie po łuku, odwróci tyłem lub bokiem czy zajmie się swobodnym węszeniem. Dzięki temu drugi pies widzi brak zainteresowania interakcją i nie wchodzi naszemu pupilowi w drogę.
Z kolei, gdy nasz pies znajduje się na smyczy, ma ograniczoną możliwość reakcji. Nie może odejść, przejść po łuku czy minąć drugiego psa w komfortowym dla niego dystansie. To powoduje nadmierną presję i postawienie zwierzęcia pod ścianą. Gdy z naprzeciwka zbliża się niepokojący bodziec, a pies nie ma możliwości uniknięcia go, pozostaje mu jedynie konfrontacja. Wszelkie zachowania takie jak szczekanie, ciągnięcie, szarpanie czy skakanie mają zwykle za zadanie odstraszyć przeciwnika i tym samym zwiększyć dystans. Dodatkowo nacisk na szyję lub klatce piersiowej przez obrożę i szelki potęguje u psa uczucie niepokoju i wzmacnia reaktywność.
Co więcej, psy najczęściej są prowadzone przez nas na smyczy w miejscach dla nich trudnych - ciasnych, zatłoczonych, w których ciężko jest uniknąć bezpośredniego kontaktu z drugim psem czy innym niechcianym bodźcem. To sprawia, że zjawisko agresji smyczowej staje się powszechnie zauważalne, zarówno przez właścicieli psów, jak i behawiorystów.
Agresja smyczowa - jak sobie z nią radzić?
Choć agresja smyczowa jest dość powszechnym zjawiskiem, niemal niemożliwa jest praca wyłącznie nad tym problemem. Chcąc wyeliminować reaktywność smyczową musimy sięgnąć nieco głębiej, zdiagnozować dokładnie problem i potraktować go holistycznie. Niezbędna będzie poprawa komunikacji, nauka czytania psich sygnałów, wzmacnianie alternatywnych zachowań i praca na odległościach. Bardzo często, zwłaszcza u osób, które nie mają doświadczenia w pracy z trudnymi psami, konieczne będzie skonsultowanie się z behawiorystą i opracowanie strategii działania.
Jednym z najbardziej popularnych sposobów na wyeliminowanie reaktywności smyczowej jest metoda BAT (Behaviour Adjustment Training), polegająca na kontrolowaniu środowiska, obserwacji zachowań psa oraz pracy z czworonogiem poniżej progu reakcji. Z czasem pozwoli to na zmniejszenie odległości od stresującego bodźca i komfortowe przemieszczanie się nawet w ciasnych alejkach.
Dobrym pomysłem może być również nauka alternatywnych sposobów radzenia sobie z emocjami. Pies w trudnej sytuacji, gdy emocje przejmują kontrolę, może zacząć bawić się z nami zabawką, lub zająć się żuciem piłki. W sytuacji, kiedy nie jesteśmy w stanie uniknąć bliskiego spotkania z bodźcem, możemy również wprowadzić psa w tryb pracy i ominąć drugiego psa wykonując komendę chodzenia przy nodze.
Dobór odpowiednich akcesoriów
Ważną rolę w radzeniu sobie z agresją smyczową odgrywa dobór odpowiednich akcesoriów. Ważne jest, aby obroża dla psa, czy szelki nie uciskały psa i nie pogłębiały jego problemu. Nieodpowiednie akcesoria mogą zwiększać dyskomfort psa, a tym samym nasilać jego reaktywność. Należy zwrócić uwagę na to, aby były one odpowiednio dopasowane do wielkości i budowy ciała psa, a także na materiał, z którego są wykonane. Komfortowe i dobrze dobrane akcesoria mogą znacząco pomóc w pracy nad problemem agresji smyczowej.
Jak zapobiegać agresji smyczowej?
Nawet jeśli nasz pies nie ma problemów z reaktywnością smyczową, warto zainteresować się tym tematem, ponieważ w trudnej dla zwierzaka sytuacji problem może się pojawić. Dlatego, by zapobiegać tego typu sytuacjom warto obserwować swojego pupila i zwracać uwagę na otoczenie, a także w miarę możliwości unikać nieprzyjemnych sytuacji, między innymi zmieniając nieco trasę spacerów czy mijając innych spacerowiczów łukiem.
